Harran gezilecek yerler tarihi, kültürü, nerede, nasıl gidilir ?

Şanlıurfa Harran gezilecek yerler için tarihi ile başlamamız gerek. Harran tarihi ve kültürü, nerede, nasıl gidilir ve evleri gezi notlarımı aktarayım.

Harran nasıl bir yer ? 

Şanlıurfa Harran tarihi ve kültürü ‘nde ki benzersizliğiyle medeniyetlerin beşiği ünvanını fazlasıyla hak ediyor bence. Şanlıurfa’nın medeniyet merkezi ise Harran. Güneydoğu turumun en merak edilenleri arasındayım. Mezopotamya’nın yaşam kültürünü farklı bir şekilde hayata katmış olan Harran’dayız.

Öyle ki! özellikle sıcaklara meydan okuyan konik çatılı evleri, İlk islam üniversitesi kabul edilen Ulu camisi, 1700’lü yıllardan kalma tarihi surları, Harran kalesi ile açık hava müzesi gibi gezeceğiniz ender yerlerden biridir Harran. Dahası da var; İncil’de Harran kentinin geçmesi ve Hz. İbrahim Peygamberin‘de yaşamının bir kısmını burada geçirmiş olması da burayı yerli yabancı turist akınına uğramasına neden olmuş.  Hadi kültür ve medeniyetin beşiği Harran tarihi ve kültürü ile nerede nasıl, nasıl gidilir, nereler gezilir ? gezi rehberi tarzında hazırladığım notlarıma bakalım.

Harran Gezilecek Yerler Listesi :

Harran Merkeze olan uzaklığı

• Harran Kültür evi ( 1 km. 3 dk)
• Harran Ulucami (Kesinlikle gitmelisiniz) ( 1 km. 4 dk)
• Harran Kalesi ( 2 km. 5 dk)
• Harran Şuayb Antik Kent Harabeleri  (45 km. 50 dk )
• Soğmatar Antik Kenti ( 45 km. 50 dk )
• Han El Batur Kervansarayı ( 26 km. 30 dk )
• Bazda Mağaraları ( 21 km 30 dk)
• Tek Tek Dağları Milli Parkı ( 20 km 25 dk)
• Karaali Kaplıcaları ( 28 km. 40 dk)

1 – Harran Evleri

İlk önce simge haline gelmiş toprak görünümlü meşhur Harran evleriyle karşılaşıyoruz. Aslında bu evler dışarıdan baktığınızda çamurdan gibi görünüyor. İçinde girdiğiniz tuğladan yapıldığını görüyoruz. Şanlıurfa‘nın bu kendine ve Harran yöresine özgü bu otantik evler UNESKO Dünya Mirası Listesi’ne girmek için zaman sayıyor diyebiliriz. İlginç mimarisi, tarihi, yaşanmışlıkları ile M.Ö 6 bin yılları bulan bu kümbet tarzı evlerinin özelliklerinden bahsedeyim. 

Haran Evleri Özellikleri

Kurak ve çöl iklimine yakın bölgelerde pek ağaç bulunmamasından kaynaklanıyor aslında. El yapımı tuğlalardan yapılan bu evler yazın aşışı sıcaklarda serin, kışın dondurucu soğuklarında ise sıcak olma özelliği ile bölge hava şartları ile kolaylıkla mücadele edebiliyor. Bu tuğlaların üzerini çamurla kaplıyorlar. Meşhur Şanlıurfa ve Haran sıcağından korunmak için doğal klima soğukluğunu bu şekilde keşfetmişler. İçeriye girdiğinizde de ise yüzünüze vuran serinliği hissedebiliyorsunuz. 

Harran Evlerinin Tarihi :

M.Ö 6 bin’li yıllara uzanan geçmişi ile günümüze ulaşmış çok az bu evlerin kalıntılarından bulunuyor. Toplamda 960 adet olan ve hala günümüzde içinde hayatları sürdüğü Harran evleri‘nin çoğu son 200 yıl içinde yapılmış. O tarihlerde bölge korama sit alanı içinde olmadığı için hemen yakınındaki Antik kentteki tuğlalar toplanarak bu evlerde kullanılmış. Tuğla üzeri çamur sıvalı, bu kümbet tarzı evlerin sadece birini gezebilirsiniz. O da Harran Kaymakamlığı tarafından aslına ve kültürüne uygun olarak dizayn edilen Konuk evi‘ni gezebilir arka bahçesinde çay ve kahve içebilirsiniz. 

2 – Tarihi Harran Üniversitesi ve Ulu camii 

Kazıları hala sürüyor. Abbasi Hükümdarlığı döneminde Harun Reşit tarafından yaptırıldığı biliniyor. Birçok medeniyete ev sahipliği yapan Harran gerçekten muhteşem bir yer. Tarihte kayıtlara geçmiş ilk bilim merkezi yani üniversitesi tarihi Haran Üniversitesi. Fotoğrafta ki kare planlı bir kule aslında bir caminin minaresi. Din, felsefe, matematik, tıp ve astroloji üzerine eğitimlerin de verildiği tarihi üniversitede Farabi‘nin de öğrenim gördüğü yerler arasında bulunuyor. Aristoteles ve Platon felsefelerinin ön plana çıktığı bu üniversite birçok alimi yetiştirmiş. Harran’a geldiğinizde bu tarihi üniversite ve Ulucami’yi görmek için gölgelikli bir de küçük seyir terası yapılmış. 

Bir futbol sahası büyüklüğünde bir cami düşünün. Çevresinde kervan saraylar, hanlar, hamamlar ve çarşısının olduğu bir cami düşünün. Tarihte bugüne kadar yapılmış en büyük cami. Önündeki gördüğünüz kemer, caminin giriş kapısı.

Harran Ulu Camii Özellikleri

İnanır mısınız! Bu camide 6000 kişi aynı anda namaz kılabiliyormuş. O kadar büyükmüş ki şehrin bütün yolları camiye çıkıyormuş. Bu yüzden birçok kapısı var. Ayakta kalan bu kapının büyüklüğü caminin de büyüklüğünü gösteriyor aslında. Harran Ulu Cami’nin minaresi 40 metre olduğu tahmin ediliyor. Yaklaşık 30 metresi ayakta ve zamana direnerek hala karşımızda.

Avlusu ve şadırvanı da Türkiye’nin en büyük camisidir. Kare kesitli minareler orta çağda ilk İslam dönemlerinde yapıldığı biniyor. Bir benzeri ise Diyarbakır Ulu caminde de kare kesitli bu tür minareler görülüyor. Bu cami Sultanahmet’ten ve Süleymaniye’den daha büyük olarak kafanızda canlandırabilirsiniz. 1200’lü yıllarda Moğol istilasında yakılıp yıkılan cami o zamanlarda birçok kez tamir edilmesine rağmen günümüze küçük bir kısmı ulaşabilmiş.

Tarihi Harran cami ve üniversitenin üstün işlemeleri; Harran tarihi ve kültürü

Şam emevi camsinin birebir kopyası olan bu cami 100×100 metre boyutunda. Emeviler başkentini Şam’dan Harran’a taşımışlar ve oradaki caminin bir ikizini de buraya yapmışlar. Taş süslemeleriyle çok zengin olan cami, Sivas Divriğ Ulu camindeki süslemelerden bile fazla olduğu görülüyor. 

Divriği Ulucami anadolunun pırlantası ziyareti yayınım için tıklayınız.)

Harran Tarihi ve Kültürü açısından Ticaret Merkezi ; Harran tarihi ve kültürü

Kazıların hala devam ettiği bölgede 1000 yıl önceki insanların yaşamları hakkında bilgiler gün yüzüne çıkmaya devam ediyor. En son Harran’da ki bu kazılarda çok hassas teraziler bulunmuş. Aynı zamanda ticaret merkezi olan Haran’da terazilerin ticaretteki güveni simgelermiş.Bu arada yapılan teraziler ise bir çok yere ihraç edilirmiş. Cennet ve Firdevs camisi olarak da anılan bu Ulu cami Türkiye’nin hala en büyük antik camisidir.

Ayrıntılı Diyarbakır Gezilecek Yerler hakkındaki yazımı da okuyabilirsiniz

3 – Harran Kalesi Hakkında bilgi

Harran merkezde Selgelen Deresi kenarındaki Kale iki bölümden oluşuyor. Harran Kalesi hakkında bilgi verelim biraz. Emeviler döneminde yapılmış. Kayıtlarda Emevi halifesi 2. Mervan tarafından 10 milyon dirhem altın karşılığında yaptırdığı sarayın kalesi olarak inşa edilmiş. 90 metreye 130 metre boyutundaki bu kale üç katlı ve dört köşesinde 12 gen  birer kule yapılmış. İçkale ve Dış Aşağı sur olarak iki bölüme sahip. Harran kalesi restorasyon çalışmaları sürüyor. Etrafı tellerle çevrili ve içeriye şimdilik girilemiyor.

İç kale hakkında bilgi

90×130 mt. boyutundaki Harran Kalesi içinde 150 odası 50 koridor ile birleştirilmiş.  Bir çoğu zamana yenilerek çökmüş ve kullanılamaz hale gelmiş. 1950 li yıllarda başlayan kazı çalışmalarına İngilizler de katılmış. Bu kazılarda Aslan kabartmalı bir kapı bulunmuş. Kapının üzerinde ise Arapça olarak 1059 yılında Fatimiler döneminde yenilendiği yazıyormuş.  Bu kazılarda bir çokta mutfak ve ev kullanım eşyaları bulunup Şanlı Urfa müzelerinde sergilemeye alınmış.

Dış Kale hakkında bilgi

Harran kentinin tamamını çevreleyen bu surların uzunluğu yaklaşık 4 km. 17 metreyi bulan burçlar 5 metrelik sur duvarları ile birleştirilmiş.  Dış kalenin tam olarak 6 kapısı bulunuyor. Aslanlı kapı, Rakka, Halep, Musul, Bağdat ve Halep kapısı. Ancak günümüze sadece Halep kapısı ayakta kalabilmiş.  Kapılarda birlikte surların büyük bir bölümü de yıkılmış.

4 – Harran Şuayb Antik Kent Harabeleri

Roma ve Bizans dönemlerinden günümüze kısmen ulaşmış Şuayb Peygamber ve Antik Kent harabeleri Harran’a 45 km. mesafede bulunuyor. Kaya mezarları üzerine yöreye özgü kesme taşlardan yapılan bir çok yapının kalıntıları bulunuyor. Birçok mağara evin yanı sıra birde Hz. Şuayb Peygamberin yaşadığı düşünülen bir mağara da bulunuyor. Ayrıca Hz. Musa‘nın Firavundan kaçıp buraya geldiği söyleniyor.  O dev taşların oyularak yapıldığı evler, ticarethaneler, su kuyuları gibi  4 bin yıllık bir tarih yatıyor. O dönemlerde Harran’da oturanların kaya içine oyulmuş mağaraları yazlık ev olarak kullanıldığı düşünülüyor.

Şuayip Şehri köyü yolu üzerindeki bu tarihi mekan bölgedeki bir çok tarihi yer gibi kaderine teslim edilmiş. Köylüler burada ve mağaralarda hayvan otlatıyor. Herhangi bir çevrili alan veya güvenlik te yok. En azından bölge tarihini anlatan bir tabela konulabilir. 

Şuayb Antik şehir kalıntıları konumu için haritayı tıklayınız.

5 – Soğmatar Antik Kenti

Antik Kentten çok bir tapınak aslında. Şanlıurfa Dilimli’de bulunan Soğmatar Antik Kent ve tapınak alanı Harran’a 44 km. 45 dk mesafede. Şuayb Antik Kenti‘nden sonra 15 dk. bir mesafede bulunuyor.  Ay tanrısı ve gezegen tanrılarına tapınıldığı bir tapınak olarak çıkıyor karşımıza. Pognon adı verilen mağarada yapılan araştırma da duvarlarındaki motiflerin Sin adı verilen ay tanrısı görsellerine ulaşılmış. Hemen yakınındaki Kutsal tepe dedikleri bu tepede tanrı kabartmaları ve yazıtları taşlara işlenmiş. Kralın karısı Sumatra‘dan gelen ismi ile bu antik kentte 105 te mezar kuyusu bulunuyor.  Bu kuyulardan biride Musa Peygamberin kuyusu. Kazıların hala sürdüğü Soğmatar Harran bölgesinde gezilmesi gereken yerler arasında bulunuyor. 

Bu tür yerlerde ben birazda tarih ve mitoloji merakımdan dolayı etkileniyorum. Günümüz medeniyetlerinde yaşarken  tarihte insanların yaşayış tarzları beni çok meraklandırır. Şanslıyım ki; Türkiye’miz bu konuda da çok zengin.

6 – Han El Barur Kervansarayı

İlginç bir efsanesi bulunuyor. ilginçliği ise efsanenin gerçekleşmesi olmuş. 1219 yılından günümüze ulaşmış büyük kervansaray ve çevresindeki yapılar şimdi restorasyon çalışması altında ama gezebilirsiniz. Harran’a 26 km 30 dk uzaklıktaki bu kervansarayı Eyyübi hükümdarlarından El-Kamil’in kardeşi Hüsameddin Ali tarafından yaptırılmış. 

Gelelim efsanesine ; El Barur Keçi dışkısı demekmiş. Neden bu ismi aldığı ise işte bu efsanesinden geliyor.  Han sahibi o yılın hasatı olan üzümü kurutarak han’a doldurur. Bu hanın yüksek bir yerine çıkarak, azına bir tane kuru üzüm atar. Der ki! ” Ben bu hanı kuru üzüm ile doldurdum. Ben gidince burayı keçi Barur ile ( keçi gübresi) doldurur her halde ” der. Ve bu kehanet sonraki yıllarda yaşanan Moğal istilası ile han yerle bir olur. O zaman dan günümüze kadar ise bu kervansaray ve çevresinde yöre halkı keçi otlatırlar. Neyse ki! günümüzde artık restorasyon çalışması ile 800 yıllık efsane son bulacak gibi gözüküyor. Harran gezilecek yerler listenizde kesinlikle olması gereken bir yer.

Ayrıntılı Araba ile güney doğu turu nasıl yapılır yazımı da okuyabilirsiniz.

7 – Bazda Mağaraları

Burasının aslında tarihsel bir özelliği bulunmuyor. Doğal bir oluşumda değil. Pe ki Ne? Çok ilginçtir ki yüzyıllar bu bölge çevresinde tarih boyunca yapılmış bir çok antik kentte kullanılan kesme taşların çıkarıldığı bir maden ocağı. Oldukça büyük ve yüksek mağara görünümlerini almış. Az öncede yazmış olduğumuz antik kentler, Harran evleri gibi yapılarda kullanılmış. 

Harran’a ne zaman gidilir ?

Güneydoğu çoğrafyası gereği yazın da kışında oldukça sert hava koşullarına sahip. Yazları kurak ve aşırı sıcak iken kış ayları ise oldukça soğuktur. Bu durum ise sizin Harran gezinizi etkileyebiilir. Güneydoğu turları ile gidecekseniz eğer, yazın da gitseniz sürekli klimalı otobüsler ile ara ara serinleyebilirsiniz. Ama inanın yazın çöl sıcakları ile karşılaşırsınız. Kışın ise Harran’ı gezmek daha zor bence. karasal iklimin soğuğu ve kar da sizi olumsuz etkileyebilir. Ama En güzeli Nisan, Haziran ile Ekim, Kasım ayları olan bahar aylarında bu bölgenin ve çoğrafyanın tadını çıkarabilirsiniz. 

Harran’a ne kadar zaman ayırmalıyım ?

Eğer bir tarihçi veya tarih tutkunu değilseniz. Düzgün bir program ile 1 gün yeterli olacaktır. Harran tarihi ve kültürünü doyasıya yaşamak isterseniz bir gününüzü Harran merkezde diğer gününüzü ise çevredeki antik kentleri gezerek değerlendirebilirsiniz. 

Harran hava durumu 5 günlük güncel ve online

Harran’ı gezmeden önce hava durumunu da kontrol etmeden çıkmayın yollara. Harran gezinize rehberlik edecek Harran Hava durumu güncel ve online linkini paylaşıyorum. Harran hava durumu için tıklayınız.

Harran’a nasıl gidilir?

Harran gezilecek yerler için Şanlıurfa’dan Harran‘a 20 dk. da bir otobüsler kalkıyor. Yolculuk 1 saati biraz geçiyor.

Uçak ile Harran’a nasıl gidilir ?

Harran gezilecek yerler için havayolu ile ulaşım Şanlıurfa havaalanı ile olur.  Harran’a 80 km. 1 saat 15 dk. mesafede bulunuyor. Buradan otobüsler ile veya araç kiralayarak gidebilirsiniz.  Ankara, İstanbul ve İzmir gibi büyük şehirlerden Şanluırfa’ya direk uçuşlar bulabilirsiniz. 

Otobüs ile Harran’a nasıl gidilir ?

Harran gezilecek yerler  Türkiye’nin tüm illerinden kültür ve turizm şehri olan Şanlıurfa’ya otobüsler bulunuyor.  Şanlıurfa otogarında iner inmez aynı yerden Haran otobüsleri ile 70 km. 1 saat 20 dk. süre ile Harran’a gidebilirsiniz.  

Kendi aracınız ile Harran’a Nasıl gidilir ?

Türkiye’ batı güney ve kuzey bölgelerinden Haran’a gidecekseniz öncelikle Şanlıurfa’ya ulaşmalısınız. Sonra Güney doğu yönünde Harran tabelaları ile 70 km yolu 1 saat 10 dk. gidebilirsiniz. 

Harran kaç km ?

Harran gezilecek yerler için çevre illerden ve bazı büyük şehirlerden kaç km ve saat sürüyor ?

• Şanlıurfa Harran arası kaç km ? 70 km. 1 saat 10 dk
• Adıyaman Harran arası kaç km ? 160 km. 2 saat 20 dk
• Gaziantep Harran arası kaç km ? 193 km. 2 saat 15 dk
• Diyarbakır Harran arası kaç km ? 226 km. 3 saat,
• Mardin Harran arası kaç km ? 200 km. 3 saat
• Trabzon Harran arası kaç km ? 800 km. 11 saat,
• Ankara Harran arası kaç km ? 884 km. 9,5 saat,
• İstanbul Harran arası kaç km ? 1339 km. 14 .5 saat.

Ayrıntılı Balıklıgöl Şanlıurfa yazımı da okuyabilirsiniz.

Harran Nerede?

Türkiye Güneydoğu Bölgesi’nin Peygamberler şehri olarak da bilinin Şanlıurfa‘nın Güney doğusunda ki bir ilçesi. Bulunduğunuz yere göre kaç? ve saat uzaklıkta olduğunu görmek için Güncel ve online google maps haritasını tıklayabilirsiniz. 

Harran’da nerede? ne yenir ?

Harran Restoran ve Lokanta haritası 2022

Harran restoranlar ve lokantaları haritası ile istediğiniz yeri seçerek, fiyat, konum, iletişim ve yorumlarını görebilirsiniz. Harran’da nerede ne yenir ? diye baktığımızda bölgenin tüm yöresel lezzetlerini de bulabileceğiniz lokanta ve restoranlarında değişen fiyatları ile her bütçeye uygun yemek seçenekleri bulunuyor.

2022 yılı Güncel ve online Harran restoran ve lokantaları için haritayı tıklayınız. 

Şanlıurfa ve Harran’a özgü yöresel yemekleri de yazmak istedim.

• Enbaşta  patlıcan söğürme (Kıymalı veya kuşbaşılı patlıcan)
• Çiğer Kebap; İnsanlar Urfa’da sabahtan akşama çılgınlar gibi tüketiyorlar.
• Ağzı açık; Çayın yanında ikram ederler..
• Semsek; Biz buralarda çiğ börek deriz..
• Lebeni; Yoğurdun en lezzetli hali diyebilirim.
• Boranı: Bizim bildiğimiz boranı değil. Urfa’da  Nohut ile kuşbaşı kuzu etinden yapılan sulu bir yemek.
• Bostana; Bu da ilginç bir lezzet  Buzlu bir salata.  Yazın serin serin iyi gelir.
• Aya Köftesi: Bulgur köftesi gibi ama çok lezzetli..
• Sini taraklığı; Kuzu pirzoladan yapılan enfes bir et yemeği. Daha çok büyük cemiyetlerde yapılırmış.
• Ve meşhur mu meşhur Çiğ köfte; evet bu bizim bildiğimiz çiğ köfte..
• Şıllık tatlısı :Ben sıra gecesine katıldığımda ikram etmişlerdi.   

Harran’da nerede kalınır ?, otel ve konaklama haritası :

Harran’a  gezinizde otel ve pansiyon konaklama ücretlerini görebileceğiniz bu harita ile istediğiniz oteli seçerek, fiyat, konum, iletişim ve yorumlarını görebilirsiniz. Harran’da nerede kalınır diye baktığımızda karşımıza 250 ile 750 tl arasında değişen fiyatları ile çokta fazla bir seçenek bulunmuyor. benim gördüğüm 3 otel var.  Harran’da uzun süneli kalmayı planlamıyorsanız, Şanlıurfa otellerini tercih edebilirsiniz.

2022 yılı Güncel ve online HARRAN Otel ve pansiyonları için haritayı tıklayınız. 

Harran tarihi ve kültürü ile ilgili bilgiler için bu bölge görsel olarak gezmelisiniz. Havası ve ortamını yaşamak insanın aklında geçmişin gizemlerini keşfetmeye çıkartıyor. Güneydoğu ve Mazopotamya tarih ve kültür açısından inanılmaz zengin bir yer.

Yayınlarımı, gezi ve doğa sporlarını güncel takip etmek için ;

instagram : @turluyorumnet

Facebook : turluyorum.net

Youtube  : turluyorum net